Yılbaşı sözü, kendimi bildim bileli 31 Aralığı 01 Ocak gününe bağlayan gün olmuştur benim için. Genellikle yılbaşı kavramı neşe, cümbüş, güzel yemekler, hareket ve eğlenceyi çağrıştırmıştır bana. Oysa yılbaşı kavramının tam bir sessizlik, saygı ve içe dönüklük içinde kutlanıldığından sadece birkaç gün öncesine kadar hiç haberdar değildim.
Hayatin karsıma cıkardığı ilginç yollar beni yıllar önce Doğu Avrupada Beyaz Rusyanın Minsk kentine götürdüğünde, Ortadokslar için ayrı bir yılbaşı tarihi olduğunu ve bunun Ocak ayının sonlarına denk geldiğini orada yaşayarak öğrenmiştim. 
Aslında geniş anlamda düşünecek olursak dünyanın dört bir yanında farklı yeni yıl kavramı var. Örneğin Çin kültürünün “Gong Xi Fat Choy” adını verdiği yeni yıl var. Geçtiğimiz yıl, kariyer yolum beni Uzak Doğu’ya taşıdı. Yeni yaşamaya başladığım Endonezya’daki muhteşem etnik ve dini mozaiğin içinde önemli yeri olan Çinlilerin, nerdeyse tüm Şubat ayı boyunca süren yeni yıla giriş festivallerini özgün coşkusuyla izleme fırsatımız oldu.
Mart ayının sonlarında, Endonezya’nın doğusundaki Bali adasındayken, yılbaşlarına bir yenisinin daha eklendiğini yani bu kez de Bali geleneğine göre bir yeni yıla daha 31 Mart günü girileceğini duyduğumda şaşırdım. Kaç tane “yılbaşı” olabilir diye düşündüm, hatta turistik zorlamalı yapay bir kavram olabilir mi diye de içimden geçiriyordum ki, sıcak bir öğleden sonra, sahilde “MELASTI” adı verilen bir Hindu töreninin ortasında buldum kendimi.
Okyanusun hemen kenarında, kumsalda, tropik ağaçlarla çevrili bir Hindu tapınağında toplanmış yüzlerce Balili, çoluk çocuk hepsi bembeyaz gömlekler giymiş, kadın erkek hepsinde yöresel etekler var üstlerinde. Kumların üzerinde pek çok tütsü yanıyor, sadece dört notalı melodilerle etnik müzik aletlerinin sesi dalgaların sesine karışıyordu.
Tapınağın hemen yanı başında yerlere yanlarında getirdikleri, rengarenk çiçekler, sembolik anlamlar taşıyan yiyecekler, kuklalar ve kumsalda bambudan yapılma bir küçük yelkenli…Beyazlara bürünmüş Hindu rahip eşliğinde, Balili kadınlar bu yelkenlinin yanına guruplar halinde gidip, ağaç yaprakları ve bambudan yapılma tabaklar içinde çiçekler taşıdılar. Kimi çiçekleri kumsala bıraktılar kimini de dualarla yelkenliye nazikçe bıraktılar. Zaman zaman kadın gurupları kumların üstünde birlikte dans ettiler. Tören devam ederken benim fotoğraf ve video çekmeme bir süre için göz yumdular ve böylece burada gördüğünüz görüntüleri kaydedebildim. 
MELASTI Bali yeni yılı NYEPI’nin hemen öncesinde toplu arınma ayiniymiş. MELASTI sonradan öğrendiğim kadarıyla, yılbaşının tan üç gün öncesi, arınma ve semboller aracılığıyla ruhun yoğunlaşıp yüce yaratıcıya yaklaşma ayiniymiş. Bu kutsal törenle doğa temizlenir, okyanustan veya diğer büyük su kaynaklarından sonsuz hayatın kaynağı (Amerta) alınırmış. İşte benim tanık olma fırsatı yakaladığım Melasti ayininde Bali tanrıları Neptün ve Baruna’nın kuklaları uzun ve renkli törenlerle yıkanır ve daha sonra da getirildikleri evlere, tapınaklara geri götürülürmüş.
Hindu yılbaşısı Nyepi den hemen önceki gün ise kötü ruhlardan kurtulma günü “Tawur Kesanga”. Bu özel günde, günbatımı sonrasında, kötü ruhları kovulması için geleneksel Bali müziği eşliğinde bir çeşit karnaval havasında dualar okunurmuş.Böylece insanla tanrı arasında, insanla diger insanlar arasında ve insanla doğa arasındaki uyum ve denge oluşturulduğuna inanıyorlarmış. İşte bütün bunları, yılbaşının hemen öncesindeki akşam ateşler yakıp, muhteşem gürültüler çıkarıp tüm canavar ruhları ürkütüyorlarmış.
Ertesi gün NYEPI, Hindu yeni yılının ilk günü, mutlak sessizlik, ve dinginlik. Bali adasında bu yıl 31 Mart’a denk gelen bu kutsal gün boyunca ışık yakmak, iş yapmak, seyahat etmek veya geziye devam etmek, herhangi eğlence veya neşeli etkinlikte bulunmak kesinlikle yasaktır. Hindu geleneği ve inanışını benimsiyor olmasanız da yeni yılın bu ilk gününü tam bir içe dönüklükle mümkünse sadece kendi evinizin içinde pasif olarak geçirmeniz gerekiyormuş. Geride kalan yılı kendi içinizde gözden geçirmeniz ve yeni başlayan yılda yapılması gerekenleri planlamanız bekleniyormuş. İşte bu NYEPI gününde tüm ulaşım ve haberleşme araçları devre dışı,her türlü araç ve yaya trafiğine izin yok ,havaalanı bile kapalı. Bu sessizlik gününde evlerinde eşlerin cinsel yakınlaşması dahi Bali geleneğinde yasakmış. Tatilci turistlerin plaja inmesi bile Bali halkının asla istemediği bir şeymiş. Nyepi dünyanın arınması, herşeye yeniden başlamaya hazırlanması ve insanın kendi iradesini ve inancını sağlamlaştırma günü.
İşte Balinin o işlek havaalanı bir günlüğüne tamamen kapanıp, adada hayatın tamamen durmasına saatler kala, biz uçağımıza atlayıp bu güzel ve gizemli adayı geride bırakmayı başarmıştık.
Siz de günlük yaşam koşturmacanızda bir günü, sıradan etkinlikleri bir kenara bırakıp değerleri düşünmeye, insanlığı, aşkı, sabrı ve iyiliğe yoğunlaşmaya ne dersiniz?
——————————————————————————————————-
Not: Bali’de iş ve devlet için Gregoryen takvimi kullanılıyor diğer yandan da “Pawukon” adı verilen 210 günlük geleneksel takvim sistemi asırlardır kullanılıyormuş. . Ancak Bali deki sosyal yaşam pek çok dini kutlama günleri, danslar, ev yapımı, evlilik töreni, ölü yakma gibi pek çok kavramı içeriyor.
